Migren Tedavisinde Bir İlk

Migren Tedavisinde Bir İlk: FDA, Dijital Terapi Uygulamasına İzin Verdi

Dijital Sağlık Genelde Hayal Kırıklığı Yarattı... Ama Bu Bir İstisna Olabilir mi?

Son 15 yılda dijital sağlık teknolojilerine 50 milyar doların üzerinde yatırım yapıldı. Ancak gelin görün ki, bu yatırımlar ne sağlık hizmeti maliyetlerini düşürdü, ne hasta deneyimini anlamlı şekilde geliştirdi, ne de gerçekten dönüştürücü şirketler doğurdu. Bu sebeple, dijital sağlık alanı pek çok otorite tarafından "21. yüzyılın en büyük hayal kırıklıklarından biri" olarak görülüyor.

Tam da bu nedenle, 2025 Nisan ayında FDA tarafından verilen bir karar dikkat çekici bir istisna olarak öne çıkıyor: Migrenin önlenmesinde kullanılmak üzere geliştirilen CT-132 adlı mobil uygulama, FDAdan pazarlama izni alan ilk reçeteli dijital terapötik oldu.

Ancak dikkat: Bu bir FDA onayı değil, FDAnın de novo değerlendirme süreci kapsamında verilen bir pazarlama yetkisidir. Yani uygulamanın belirli hasta gruplarında güvenli ve etkili olduğuna dair yeterli kanıt sunulmuş, böylece ABD pazarında kullanımına izin verilmiştir.

Neden Önemli?

Migren, dünya genelinde yaklaşık 1,1 milyar insanı etkileyen yaygın bir nörolojik hastalıktır. Bu, dünya nüfusunun yaklaşık %14-15´ine denk gelmektedir. Migren, hastaların yaşam kalitesini etkileyen, nörolojik temelli, kronik bir baş ağrısı bozukluğudur. Özellikle genç kadınlar arasında yaygın olan bu hastalık, bireylerin sosyal, mesleki ve kişisel yaşamlarında ciddi aksamalar yaratır. Geleneksel ilaç tedavileri ise her zaman yeterli yanıt vermeyebilir veya tolere edilemeyebilir.

CT-132 Nedir? Kimler İçin Geliştirildi?

CT-132, Click Therapeutics tarafından geliştirilen, akıllı telefonlar üzerinden çalışan, bilimsel temelli bir dijital terapidir. Migrenin ağrı işleme yollarını biyolojik, psikolojik ve davranışsal açılardan hedef alır.

Uygulamanın içinde yer alan başlıca özellikler:

Kısa günlük davranışsal egzersizler

e-Günlük (eDiary) ile atak takibi

Psiko-eğitim modülleri ve bilişsel stratejiler

Bu uygulama, mevcut akut veya önleyici migren tedavilerine ek olarak kullanılması için tasarlanmıştır; tek başına bir tedavi değildir ve mevcut tedavilerin yerine geçmesi amaçlanmamaktadır.

Güvenilirlik Nereden Geliyor? ReMMi-D ve ReMMiD-C Çalışmaları

CT-132nin etkinliği, faz 3 ReMMi-D çalışmasında test edildi. 500´den fazla episodik migren hastası, 12 hafta boyunca ya CT-132 uygulamasını ya da benzer görünen bir sahte uygulamayı kullandı. Bulgular oldukça etkileyiciydi:

Aylık migren günlerinde anlamlı düzeyde azalma sağlandı

Yaşam kalitesinde artış ve engellilik düzeyinde azalma gözlendi

Uygulamaya hasta uyumu yüksek bulundu

İkinci çalışma olan ReMMiD-C, CGRP inhibitörü kullanan farklı hasta gruplarında yürütüldü ve benzer olumlu sonuçlar verdi. Bu, dijital terapinin ilaç tedavisiyle birlikte kullanılabilirliğini gösteriyor.

FDA Ne Tür Bir İzin Verdi?

CT-132, FDA´nın "de novo" pazarlama süreci kapsamında değerlendirilerek pazara sunulmasına izin verilen bir dijital tıbbi cihazdır. Bu yol, piyasada benzeri olmayan, ancak düşük ila orta riskli cihazlar için özel olarak geliştirilmiştir. Bu sebeple:

CT-132nin pazarlanmasına izin verilmiştir (marketing authorization)

Ancak bu, bir ilaç onayı veya yüksek riskli tıbbi cihaz onayı ile aynı düzeyde değildir

Sonraki Adımlar Ne Olacak?

CT-132nin şu anki ismi geçici. Uygulama, henüz ticari lansman öncesinde olduğundan, piyasaya çıkış sürecine yaklaştıkça isminin değişmesi bekleniyor. Ayrıca FDAnın PDURS (Prescription Drug Use-Related Software) kılavuzuna uygun olarak, gelecekte uygulamanın ek klinik fayda iddialarıyla desteklenmesi de planlanıyor.

Uygulama, diğer migren tedavilerinin yerine geçmez; onları tamamlayıcı olarak düşünülmelidir.

Sonuç: Dijital Terapi, Migrenle Mücadelede Yeni Bir Sayfa Açıyor

CT-132nin pazarlama izni alması, migren tedavisinde yeni bir dijital çağın kapısını aralıyor. Özellikle ilaçsız destek arayan ya da mevcut tedavilerini güçlendirmek isteyen hastalar için önemli bir yenilik. Ancak bu tür dijital terapilerin, klasik tedavilerin yerine değil, yanında yer alması gerektiği unutulmamalıdır.